ប្រវត្តិរឿង ព្រះនាងចេក ព្រះនាងចម
ព្រះនាងចេក ព្រះនាងចមអាសនៈ ដែលគេតម្កល់រូបសំណាកព្រះនាងចេក ព្រះនាងចមសព្វថ្ងៃ ស្ថិតនៅមិនឆ្ងាយប៉ុន្មានពីព្រះបរមរាជវាំងនាឃុំស្លក្រាម ស្រុកសៀមរាប ខេត្តសៀមរាប។ ជារៀងរាល់ថ្ងៃ ជាពិសេសថ្ងៃសីល មនុស្សចាស់ ក្មេង ជិតឆ្ងាយ ទូទាំងព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា រមែងតែងតែមកគោរព បូជា ព្រះនាងដោយមានទៀនធូប ផ្កាម្លិះ ផ្កាឈូក និងសធម៌ដូងជាដើម។
ការបូជាព្រះនាងចេក ព្រះនាងចម មានសារសំខាន់យ៉ាងដូចម្តេច ហើយមួយវិញទៀតមានប្រវត្តិយ៉ាងណាដែរ?
ដាប ឈួន មេខ្មែរឥស្សរៈ ប្រគល់អាវុធចុះចូលជាមួយសម្តេចនរោត្តម សីហនុ ក្នុងឆ្នាំ ១៩៥០
លោកឧត្តមសេនីយ៍ នង ហៀង ដែលបានទទួលអនិច្ចកម្មទៅហើយ បានប្រាប់យើងនៅឆ្នាំ១៩៨៥ នាទីក្រុងបាងកក ថា :
’កាលសម័យលោក ដាប ឈួន ចូលស្រុក នៅឆ្នាំ១៩៥០ គេបានដង្ហែព្រះបដិមាសំរិទ្ធពីរព្រះអង្គ ពីភ្នំគូលែនដើម្បីចូលកាន់ទីរួមខេត្តសៀមរាប។ ព្រះពុទ្ធបដិមាមួយឈ្មោះថា នាងចេក និងមួយទៀតឈ្មោះថា នាងចម។ ដោយសារតែខេត្តសៀមរាប គឺជាទឹកដីរបស់នាងចេក នាងចម ទើបគេដង្ហែចម្លាក់ទាំងពីនោះទៅកាន់ទីរួមខេត្តនេះ។ ព្រះបដិមានេះមានរូបរាងឆោមល្អ ស្ថិតក្នុងឥរិយាបថឈរ ស្លៀកពាក់ខោអាវលំអដោយគ្រឿងអលង្ការ ហើយមានកំពស់ប៉ុនមនុស្ស។ តាមពិតទៅ រូបទាំងពីរនោះដែលគេបានដង្ហែមកទីរួមខេត្តសៀមរាប គឺកូនចៅរបស់ដាប ឈួនទេ ដែលបានរកឃើញក្នុងព្រៃជ្រៅនៅឯទីភ្នំគូលែន ក្នុងពេលដែលពួកគេធ្វើការបដិវត្តន៍ប្រឆាំងទៅនិងរាជរដ្ឋាភិបាលនាជំនាន់នោះ ដោយមានដាប ឈួនជាមេក្លោង។
ចម្លាក់ពិតរបស់នាងចេក ដែលជាព្រះ ពុទ្ធរូប ធ្វើអំពីលង្ហិន (ម.ត ១៩៩៣)
សូមបញ្ជាក់ថា ពីអតីតកាល ក៏ដូចបច្ចុប្ប មូលហេតុនៃការគោរពបូជា ព្រះនាងចេកព្រះចម ក៏ដោយសារតែគេជឿថា ព្រះនាងចេក និងព្រះនាងចម មានបារមីខ្ពស់ខ្លាំងពូកែ អាចជួយមនុស្សគ្រប់រូបឲ្យបានប្រកបតាមបំណងប៉ងប្រាថ្នា។
ជុំវិញប្រវត្តិនៃរូបសំណាកនេះ លោកមានប្រសាសន៍បន្ថែមទៀតថា ៖ ’នាសម័យមហាអង្គរ មានស្រីស្នំម្នាក់ឈ្មោះចៅចម។ ដោយសារតែ នាងមានសម្ជស្សកម្រនឹងជួបប្រទះ ទើបស្តេចខ្មែរបានយកនាងធ្វើជាព្រះមហេសីទី២ ក្នុងព្រះបរមរាជវាំងនៅឯទីក្រុងអង្គរធំ។ ចៅចមមានប្អូនម្នាក់ឈ្មោះនាងចេក ដែលព្រះនាងស្រឡាញ់ស្មើនឹងជីវិតរបស់នាង។ ក្រោយពីនាងចមបានទទួលមរណ:ភាពទៅ ដោយសេចក្តីស្រឡាញ់អាណិតអាសូរដល់រូបនាង ព្រះមហាក្សត្រទ្រង់ក៏បានបញ្ជាឲ្យគេឆ្លាក់រូបព្រះនាង និងប្អូនថ្លៃទុកជាទីនឹករលឹក។ ហើយក្រោយមកទៀត ចម្លាក់ទាំងពីរនោះក៏ក្លាយទៅជាវត្ថុសក្តិសិទ្ធទៅ រហូតដល់ធ្លាក់ក្នុងដៃរបស់ជនក្បត់(ដាប ឈួន)ខាងលើ”។
លោក នង ហៀង ដែលជាអតីតមេទ័ពខ្មែរឥស្សរៈ ក៏បានបញ្ជាក់បន្ថែមទៀតថា : ’មុនពេលមានអាសន្នម្តងៗ ព្រះនាងចេក ព្រះនាងចម តែងតែប្រាប់ដាប ឈួនថា ’លោកឪៗ! មានអាសន្នហើយ មានអាសន្នហើយ។ ដូច្នេះ ជានិច្ចកាល ដាប ឈួន រមែងតែងតែរត់គេចខ្លួនផុតពីគ្រោះថ្នាក់។ ក៏ប៉ុន្តែ ថ្ងៃមួយ នាងចេកនាងចម មិនបានប្រាប់ហេតុការណ៍ជាមុនទាន់ ទើប ដាប ឈួន ខឹងសម្បារ។ ដូច្នេះ គាត់ក៏កាត់ម្រាមដៃមួយរបស់ព្រះពុទ្ធបដិមាខាងលើ មុននឹងរត់ចូលព្រៃបាត់ទៅ។ ហើយមិនយូរប៉ុន្មាន ដាប ឈួន បានអស់លក្ខណ៍ចុះចូល”។
ចំពោះយើង គ្មានមូលហេតុជាក់ច្បាស់ណាមួយ ដើម្បីបង្ហាញបញ្ជាក់នូវប្រភពអង្គរនៃចម្លាក់ទាំងពីរដែលធ្វើអំពីស្ពាន់ នៅអាសនៈខាងលើនេះឡើយ។ ព្រោះថា សព្វថ្ងៃនេះ យើងគ្រាន់តែឃើញ ចម្លាក់សំរិទ្ធិមួយអង្គតែប៉ុណ្ណោះ ដែលជាចម្លាក់បុរាណពិតៗ តម្កល់នៅក្នុងអភិរក្សដ្ឋានអង្គរ ខេត្តសៀមរាប។ មួយវិញទៀតសោត ចម្លាក់នេះឋិតនៅក្នុងរចនាប័ទ្មក្រោយអង្គរ ពោលគឺរវាងស.វទី ១៦-១៧ នៃគ.សតែប៉ុណ្ណោះ។ លោក អួង វង អតីតប្រធាននៃអភិរក្សដ្ឋានអង្គរ បានហៅរូបសំណាក់នេះថា រូបរបស់ព្រះនាងចេកទោះបីជារូបសំណាក់នេះ ដែលស្ថិតក្នុងឥរិយាបថមុទ្រៈ គឺជាចម្លាក់តំណាងឲ្យព្រះពុទ្ធអង្គក្តី។
ប៉ុន្តែអ្វីដែលសំខាន់ជាងគេនៅទីនេះ គឺទាំងអ្នកស្រុក ទាំងដាបឈួន ពួកគាត់ជឿថា រូបនេះមានបារមីកាន់។ ម្យ៉ាងវិញទៀត គួរកត់សម្គាល់ផងដែរថា ពាក្យចៅនៅទីនេះ ទំនងជាឈ្មោះរបស់បារមី ឬព្រាយ ដែលសណ្ឋិតនៅក្នុងព្រះពុទ្ធបដិមាទាំងពីរខាងលើនេះ។
សូមរំលឹកបញ្ជាក់ថា ដូចទើបពោលរូបសំរិទ្ធិមួយក្នុងចំណោមរូបសំរិទ្ធិទាំងពីរនោះ ដែលសព្វថ្ងៃត្រូវបានរក្សាទុកនៅអភិរក្សដ្ឋានអង្គរ នៅទីរួមខេត្តសៀមរាប មានកំពស់ប្រមាណត្រឹមតែជាង ០ម៉ែត្រ ៥០ តែប៉ុណ្ណោះ មិនមែនមានទំហំប៉ុនមនុស្សចាស់នោះទេ។
ករណីនាងចេកនាងចម ធ្វើឲ្យយើងគិតឃើញថា នៅប្រទេសកម្ពុជាយើងបច្ចុប្បន្ន រាល់រូបសំណាក់បែបពុទ្ធនិយម ឬព្រាហ្មណ៍និយម ដែលមានប្រភពចេញពីប្រទេសឥណ្ឌា គឺសុទ្ធសឹងតែជាទីស្នាក់អាស្រ័យរបស់អារុក្ខអារក្សអ្នកតាព្រៃភ្នំ ឬវិញ្ញាណក្ខន្ធរបស់បុព្វការីជនទាំងអស់ ដែលបានចែកស្ថានទៅហើយបានក្លាយទៅជាវត្ថុសក្តិសិទ្ធ ព្រោះមានបារមីកាន់។ ហើយជំនឿបែបនេះ គឺជាកេរ្តិ៍ដំណែលនៃខឿនវប្បធម៌អរូបីយមន-ខ្មែរ ពោលគឺមិនមែនជាមរតកវប្បធម៌ឥណ្ឌាទេ។
អាសនៈនាងចេក នាងចម សៀមរាប (ម.ត ២០១០) និង រូបសំណាក់នាងចេក នាងចម
ថ្មីៗនេះ យើងក៏បានដឹងទៀតថា នៅឆ្នាំ ១៩៧៦ ពួកខ្មែរក្រហមបានដឹករូបទាំងពីរនេះទៅបំផ្លាញចោល តែមិនបានសម្រេចដូចបំណង ដោយសារតែមហិទ្ធិរិទ្ធរបស់នាងចេកនាងចមសណ្ឋិតនៅក្នុងរូបទាំងនោះ។ ឃើញហេតុការណ៍អស្ចារ្យបែបនេះកើតឡើង ពួកគេក៏ដឹករូបទាំងពីរនោះទៅទម្លាក់ចោលក្នុងទឹក។ ហើយបន្ទាប់មកទៀត ក្រោយពីឆ្នាំ ១៩៧៩ ត្រូវបានស្រង់ចេញពីទឹក ហើយតម្កល់ទុកនៅវត្តដំណាក់នៅខេត្តសៀមរាប មុននឹងយកទៅទុកនៅអភិរក្សដ្ឋានអង្គរ។ ដោយសារតែចម្លាក់ពុទ្ធបដិមានេះ ប្រកបដោយបុណ្យបារមី ទើបគេចម្លងព្រះរូបនេះ ដើម្បីទុកជាទីសក្ការៈបូជារហូតដល់សព្វថ្ងៃនេះ នៅក្នុងអាសនៈដ៏ល្បីល្បាញខាងលើ ដែលស្ថិតមិនឆ្ងាយប៉ុន្មាននៅខាងមុខព្រះបរមរាជវាំង នៅទីរួមខេត្តសៀមរាប៕F
(ម.ត្រាណេ)
ការបូជាព្រះនាងចេក ព្រះនាងចម មានសារសំខាន់យ៉ាងដូចម្តេច ហើយមួយវិញទៀតមានប្រវត្តិយ៉ាងណាដែរ?
ដាប ឈួន មេខ្មែរឥស្សរៈ ប្រគល់អាវុធចុះចូលជាមួយសម្តេចនរោត្តម សីហនុ ក្នុងឆ្នាំ ១៩៥០
លោកឧត្តមសេនីយ៍ នង ហៀង ដែលបានទទួលអនិច្ចកម្មទៅហើយ បានប្រាប់យើងនៅឆ្នាំ១៩៨៥ នាទីក្រុងបាងកក ថា :
’កាលសម័យលោក ដាប ឈួន ចូលស្រុក នៅឆ្នាំ១៩៥០ គេបានដង្ហែព្រះបដិមាសំរិទ្ធពីរព្រះអង្គ ពីភ្នំគូលែនដើម្បីចូលកាន់ទីរួមខេត្តសៀមរាប។ ព្រះពុទ្ធបដិមាមួយឈ្មោះថា នាងចេក និងមួយទៀតឈ្មោះថា នាងចម។ ដោយសារតែខេត្តសៀមរាប គឺជាទឹកដីរបស់នាងចេក នាងចម ទើបគេដង្ហែចម្លាក់ទាំងពីនោះទៅកាន់ទីរួមខេត្តនេះ។ ព្រះបដិមានេះមានរូបរាងឆោមល្អ ស្ថិតក្នុងឥរិយាបថឈរ ស្លៀកពាក់ខោអាវលំអដោយគ្រឿងអលង្ការ ហើយមានកំពស់ប៉ុនមនុស្ស។ តាមពិតទៅ រូបទាំងពីរនោះដែលគេបានដង្ហែមកទីរួមខេត្តសៀមរាប គឺកូនចៅរបស់ដាប ឈួនទេ ដែលបានរកឃើញក្នុងព្រៃជ្រៅនៅឯទីភ្នំគូលែន ក្នុងពេលដែលពួកគេធ្វើការបដិវត្តន៍ប្រឆាំងទៅនិងរាជរដ្ឋាភិបាលនាជំនាន់នោះ ដោយមានដាប ឈួនជាមេក្លោង។
ចម្លាក់ពិតរបស់នាងចេក ដែលជាព្រះ ពុទ្ធរូប ធ្វើអំពីលង្ហិន (ម.ត ១៩៩៣)
សូមបញ្ជាក់ថា ពីអតីតកាល ក៏ដូចបច្ចុប្ប មូលហេតុនៃការគោរពបូជា ព្រះនាងចេកព្រះចម ក៏ដោយសារតែគេជឿថា ព្រះនាងចេក និងព្រះនាងចម មានបារមីខ្ពស់ខ្លាំងពូកែ អាចជួយមនុស្សគ្រប់រូបឲ្យបានប្រកបតាមបំណងប៉ងប្រាថ្នា។
ជុំវិញប្រវត្តិនៃរូបសំណាកនេះ លោកមានប្រសាសន៍បន្ថែមទៀតថា ៖ ’នាសម័យមហាអង្គរ មានស្រីស្នំម្នាក់ឈ្មោះចៅចម។ ដោយសារតែ នាងមានសម្ជស្សកម្រនឹងជួបប្រទះ ទើបស្តេចខ្មែរបានយកនាងធ្វើជាព្រះមហេសីទី២ ក្នុងព្រះបរមរាជវាំងនៅឯទីក្រុងអង្គរធំ។ ចៅចមមានប្អូនម្នាក់ឈ្មោះនាងចេក ដែលព្រះនាងស្រឡាញ់ស្មើនឹងជីវិតរបស់នាង។ ក្រោយពីនាងចមបានទទួលមរណ:ភាពទៅ ដោយសេចក្តីស្រឡាញ់អាណិតអាសូរដល់រូបនាង ព្រះមហាក្សត្រទ្រង់ក៏បានបញ្ជាឲ្យគេឆ្លាក់រូបព្រះនាង និងប្អូនថ្លៃទុកជាទីនឹករលឹក។ ហើយក្រោយមកទៀត ចម្លាក់ទាំងពីរនោះក៏ក្លាយទៅជាវត្ថុសក្តិសិទ្ធទៅ រហូតដល់ធ្លាក់ក្នុងដៃរបស់ជនក្បត់(ដាប ឈួន)ខាងលើ”។
លោក នង ហៀង ដែលជាអតីតមេទ័ពខ្មែរឥស្សរៈ ក៏បានបញ្ជាក់បន្ថែមទៀតថា : ’មុនពេលមានអាសន្នម្តងៗ ព្រះនាងចេក ព្រះនាងចម តែងតែប្រាប់ដាប ឈួនថា ’លោកឪៗ! មានអាសន្នហើយ មានអាសន្នហើយ។ ដូច្នេះ ជានិច្ចកាល ដាប ឈួន រមែងតែងតែរត់គេចខ្លួនផុតពីគ្រោះថ្នាក់។ ក៏ប៉ុន្តែ ថ្ងៃមួយ នាងចេកនាងចម មិនបានប្រាប់ហេតុការណ៍ជាមុនទាន់ ទើប ដាប ឈួន ខឹងសម្បារ។ ដូច្នេះ គាត់ក៏កាត់ម្រាមដៃមួយរបស់ព្រះពុទ្ធបដិមាខាងលើ មុននឹងរត់ចូលព្រៃបាត់ទៅ។ ហើយមិនយូរប៉ុន្មាន ដាប ឈួន បានអស់លក្ខណ៍ចុះចូល”។
ចំពោះយើង គ្មានមូលហេតុជាក់ច្បាស់ណាមួយ ដើម្បីបង្ហាញបញ្ជាក់នូវប្រភពអង្គរនៃចម្លាក់ទាំងពីរដែលធ្វើអំពីស្ពាន់ នៅអាសនៈខាងលើនេះឡើយ។ ព្រោះថា សព្វថ្ងៃនេះ យើងគ្រាន់តែឃើញ ចម្លាក់សំរិទ្ធិមួយអង្គតែប៉ុណ្ណោះ ដែលជាចម្លាក់បុរាណពិតៗ តម្កល់នៅក្នុងអភិរក្សដ្ឋានអង្គរ ខេត្តសៀមរាប។ មួយវិញទៀតសោត ចម្លាក់នេះឋិតនៅក្នុងរចនាប័ទ្មក្រោយអង្គរ ពោលគឺរវាងស.វទី ១៦-១៧ នៃគ.សតែប៉ុណ្ណោះ។ លោក អួង វង អតីតប្រធាននៃអភិរក្សដ្ឋានអង្គរ បានហៅរូបសំណាក់នេះថា រូបរបស់ព្រះនាងចេកទោះបីជារូបសំណាក់នេះ ដែលស្ថិតក្នុងឥរិយាបថមុទ្រៈ គឺជាចម្លាក់តំណាងឲ្យព្រះពុទ្ធអង្គក្តី។
ប៉ុន្តែអ្វីដែលសំខាន់ជាងគេនៅទីនេះ គឺទាំងអ្នកស្រុក ទាំងដាបឈួន ពួកគាត់ជឿថា រូបនេះមានបារមីកាន់។ ម្យ៉ាងវិញទៀត គួរកត់សម្គាល់ផងដែរថា ពាក្យចៅនៅទីនេះ ទំនងជាឈ្មោះរបស់បារមី ឬព្រាយ ដែលសណ្ឋិតនៅក្នុងព្រះពុទ្ធបដិមាទាំងពីរខាងលើនេះ។
សូមរំលឹកបញ្ជាក់ថា ដូចទើបពោលរូបសំរិទ្ធិមួយក្នុងចំណោមរូបសំរិទ្ធិទាំងពីរនោះ ដែលសព្វថ្ងៃត្រូវបានរក្សាទុកនៅអភិរក្សដ្ឋានអង្គរ នៅទីរួមខេត្តសៀមរាប មានកំពស់ប្រមាណត្រឹមតែជាង ០ម៉ែត្រ ៥០ តែប៉ុណ្ណោះ មិនមែនមានទំហំប៉ុនមនុស្សចាស់នោះទេ។
ករណីនាងចេកនាងចម ធ្វើឲ្យយើងគិតឃើញថា នៅប្រទេសកម្ពុជាយើងបច្ចុប្បន្ន រាល់រូបសំណាក់បែបពុទ្ធនិយម ឬព្រាហ្មណ៍និយម ដែលមានប្រភពចេញពីប្រទេសឥណ្ឌា គឺសុទ្ធសឹងតែជាទីស្នាក់អាស្រ័យរបស់អារុក្ខអារក្សអ្នកតាព្រៃភ្នំ ឬវិញ្ញាណក្ខន្ធរបស់បុព្វការីជនទាំងអស់ ដែលបានចែកស្ថានទៅហើយបានក្លាយទៅជាវត្ថុសក្តិសិទ្ធ ព្រោះមានបារមីកាន់។ ហើយជំនឿបែបនេះ គឺជាកេរ្តិ៍ដំណែលនៃខឿនវប្បធម៌អរូបីយមន-ខ្មែរ ពោលគឺមិនមែនជាមរតកវប្បធម៌ឥណ្ឌាទេ។
អាសនៈនាងចេក នាងចម សៀមរាប (ម.ត ២០១០) និង រូបសំណាក់នាងចេក នាងចម
ថ្មីៗនេះ យើងក៏បានដឹងទៀតថា នៅឆ្នាំ ១៩៧៦ ពួកខ្មែរក្រហមបានដឹករូបទាំងពីរនេះទៅបំផ្លាញចោល តែមិនបានសម្រេចដូចបំណង ដោយសារតែមហិទ្ធិរិទ្ធរបស់នាងចេកនាងចមសណ្ឋិតនៅក្នុងរូបទាំងនោះ។ ឃើញហេតុការណ៍អស្ចារ្យបែបនេះកើតឡើង ពួកគេក៏ដឹករូបទាំងពីរនោះទៅទម្លាក់ចោលក្នុងទឹក។ ហើយបន្ទាប់មកទៀត ក្រោយពីឆ្នាំ ១៩៧៩ ត្រូវបានស្រង់ចេញពីទឹក ហើយតម្កល់ទុកនៅវត្តដំណាក់នៅខេត្តសៀមរាប មុននឹងយកទៅទុកនៅអភិរក្សដ្ឋានអង្គរ។ ដោយសារតែចម្លាក់ពុទ្ធបដិមានេះ ប្រកបដោយបុណ្យបារមី ទើបគេចម្លងព្រះរូបនេះ ដើម្បីទុកជាទីសក្ការៈបូជារហូតដល់សព្វថ្ងៃនេះ នៅក្នុងអាសនៈដ៏ល្បីល្បាញខាងលើ ដែលស្ថិតមិនឆ្ងាយប៉ុន្មាននៅខាងមុខព្រះបរមរាជវាំង នៅទីរួមខេត្តសៀមរាប៕F
(ម.ត្រាណេ)
Comments
Post a Comment